Thời gian thu hoạch lúa để đạt năng suất cao là mối bận tâm lớn của nhiều bà con nông dân, đặc biệt là những hộ gia đình sản xuất lúa. Thời điểm thu hoạch phụ thuộc vào giống lúa, điều kiện thời tiết cũng như kỹ thuật canh tác.
Trong bài viết này, Ngành Trồng Trọt sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về thời gian thu hoạch lúa và cùng khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến vụ mùa thành công.
1. Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây lúa
Tìm hiểu các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây lúa là một quá trình cực kỳ quan trọng để nông dân có thể xác định chính xác thời điểm thu hoạch. Đầu tiên, chúng ta phải hiểu về thời gian sinh trưởng và các giai đoạn phát triển của cây lúa. Cây lúa trải qua một chu trình sinh trưởng dài với nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn đều có những yêu cầu riêng về môi trường và cách chăm sóc. Việc nắm vững kiến thức về các giai đoạn này sẽ hỗ trợ bà con nông dân áp dụng kỹ thuật canh tác hợp lý, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng của sản phẩm lúa gạo.
1.1 Giai đoạn nảy mầm:
Giai đoạn nảy mầm bắt đầu khi hạt lúa được ngâm và ủ trong điều kiện ẩm ướt. Sau khoảng 24-30 giờ ủ hạt trong môi trường này, các tế bào phôi sẽ tiến hành phân chia và phát triển thành mầm cũng như rễ. Đây là bước khởi đầu quan trọng cho sự phát triển sau này của cây. Trong giai đoạn này, cây lúa bắt đầu hình thành các rễ và mầm, chuẩn bị cho các giai đoạn phát triển tiếp theo.
1.2 Giai đoạn mạ:
Giai đoạn này diễn ra ngay sau giai đoạn nảy mầm, khi hạt lúa bắt đầu phát triển thành cây con. Thời gian mạ sẽ phụ thuộc vào giống lúa cũng như phương pháp gieo trồng, thường kéo dài từ 7-60 ngày. Giai đoạn này là một bước đệm quan trọng giúp cây lúa có được sự phát triển tốt nhất khi được cấy ra ruộng.
1.3 Giai đoạn đẻ nhánh:
Khi cây lúa đã được cấy, nó bắt đầu bén rễ và chuyển sang giai đoạn đẻ nhánh. Thời gian cho giai đoạn này có thể dao động từ 20 đến 50 ngày, tùy thuộc vào giống lúa và điều kiện khí hậu. Giai đoạn đẻ nhánh rất quan trọng vì đây là thời điểm quyết định đến số lượng nhánh hữu hiệu và khả năng cho năng suất của cây lúa.
1.4 Giai đoạn phát triển đốt thân:
Giai đoạn phát triển đốt thân bắt đầu khi cây lúa đã đạt được số lượng nhánh tối đa và tiếp tục phát triển các đốt thân. Thời gian kéo dài từ 25 đến 60 ngày, cũng phụ thuộc vào giống và các yếu tố môi trường. Cây lúa sẽ liên tục tăng chiều cao và tạo ra các đốt thân mới để chuẩn bị cho giai đoạn làm đòng.
1.5 Giai đoạn làm đòng:
Quá trình làm đòng là giai đoạn phân hóa và hình thành các cơ quan sinh sản của cây lúa. Đây là giai đoạn rất quan trọng, quyết định đến năng suất cuối cùng của cây lúa. Thời gian làm đòng thường kéo dài từ 20 đến 30 ngày, và trong giai đoạn này, cây lúa bắt đầu hình thành các đòng lúa, chuẩn bị cho việc trổ bông.
1.6 Giai đoạn trổ bông:
Khi các đòng lúa đã đủ trưởng thành, cây lúa bắt đầu bước vào giai đoạn trổ bông. Giai đoạn này thường kéo dài từ 4 đến 6 ngày. Trong thời gian này, các bông lúa sẽ thoát khỏi bẹ lá và chuẩn bị cho quá trình thụ phấn và thụ tinh, tạo thành hạt lúa.
Tổng quan, việc hiểu và nắm bắt các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây lúa không chỉ giúp nông dân chọn thời điểm thu hoạch phù hợp mà còn tối ưu hóa các biện pháp canh tác để đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng để đảm bảo chất lượng của hạt lúa.
1.7 Giai đoạn nở hoa, thụ phấn và thụ tinh
Ngay sau khi trổ bông, hoa lúa bắt đầu quá trình nở và diễn ra thụ phấn. Quá trình này rất cần thiết để các hoa trên bông lúa có thể kết hợp với nhau, từ đó hình thành nên phôi hạt. Thông thường, thời gian cho quá trình nở hoa và thụ phấn kéo dài vào khoảng một tuần và diễn ra chủ yếu vào buổi sáng. Khi quá trình thụ phấn diễn ra thành công, hạt lúa bắt đầu hình thành từ giai đoạn này.
1.8 Giai đoạn làm hạt
Giai đoạn làm hạt là thời điểm mà cây lúa thực hiện việc chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thân và lá vào trong hạt. Trong lúc này, hạt lúa sẽ dần lớn lên về kích thước và khối lượng. Các chất tinh bột được tích lũy trong hạt, góp phần giúp cho hạt lúa đạt tới kích thước lớn nhất và tiến tới quá trình chín.
1.9 Giai đoạn chín sữa
Giai đoạn chín sữa xảy ra khi các chất dự trữ bên trong hạt bắt đầu chuyển sang dạng lỏng, trông giống như sữa, khiến hạt lúa có màu trắng. Đây chính là thời điểm mà hạt lúa phát triển mạnh mẽ, với khối lượng gia tăng nhanh chóng. Trong quá trình này, các chất dinh dưỡng vẫn tiếp tục được đưa vào hạt, tạo điều kiện cho lúa chuẩn bị cho những giai đoạn tiếp theo.
1.10 Giai đoạn chín sáp
Sau khi trải qua giai đoạn chín sữa, hạt lúa sẽ bước vào giai đoạn chín sáp. Tại đây, các chất dự trữ trong hạt sẽ chuyển từ trạng thái lỏng sang rắn, và hạt ngày càng trở nên cứng hơn. Hạt lúa trong giai đoạn này có màu vàng nhạt và tiếp tục tăng về khối lượng, sẵn sàng cho công việc thu hoạch sau này.
1.11 Giai đoạn chín hoàn toàn
Giai đoạn cuối cùng chính là giai đoạn chín hoàn toàn, khi mà hạt lúa đã đạt đến khối lượng tối đa và vỏ trấu chuyển sang màu vàng. Đây là thời điểm lý tưởng để tiến hành thu hoạch lúa. Khi hạt lúa đã chín hoàn toàn, quá trình thu hoạch sẽ đảm bảo mang lại chất lượng gạo tốt nhất.
Trồng lúa bao lâu thì thu hoạch?
Quá trình sinh trưởng của cây lúa diễn ra từ thời điểm hạt lúa nảy mầm cho đến khi lúa đạt độ chín hoàn toàn có thể kéo dài một khoảng thời gian đáng kể. Tuy nhiên, khoảng thời gian này không phải là cố định, mà lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như loại giống lúa, những điều kiện khí hậu mà cây lúa phải đối mặt, cũng như phương pháp canh tác mà người nông dân áp dụng. Vậy thì, thời gian trồng lúa bao lâu thì có thể tiến hành thu hoạch? Theo thông tin trung bình, khoảng thời gian từ lúc hạt lúa nảy mầm cho đến khi thu hoạch thường dao động từ 90 cho đến 200 ngày.
Ở miền Bắc, đối với các giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn ngày, thời gian này thường kéo dài từ 90 đến 120 ngày. Trái lại, các giống lúa trung ngày sẽ có thời gian sinh trưởng lâu hơn, khoảng từ 140 đến 160 ngày. Đặc biệt, các giống lúa chiêm cũ có thể có thời gian sinh trưởng lên tới 180 đến 200 ngày do phải chịu ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khó khăn.
Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, những giống lúa đặc trưng của địa phương thường có thời gian sinh trưởng vào khoảng 200 đến 240 ngày trong mùa vụ. Đặc biệt hơn, những giống lúa nổi có khả năng có thời gian sinh trưởng kéo dài tới 270 ngày.
Một điểm cần lưu ý là thời gian thu hoạch lúa có thể bị tác động bởi kỹ thuật canh tác, chất lượng chăm sóc cây trồng cũng như thời gian của các mùa vụ khác nhau. Để đạt được hiệu quả tối ưu trong quá trình trồng lúa, nông dân nên chú ý chọn giống lúa phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương, áp dụng những phương pháp canh tác hợp lý và theo dõi kỹ lưỡng sự phát triển của cây lúa qua từng giai đoạn sinh trưởng.
Thời gian thu hoạch lúa phụ thuộc vào loại giống và điều kiện canh tác, nhưng thường dao động từ 3 đến 8 tháng sau khi gieo trồng. Việc xác định đúng thời gian sinh trưởng sẽ giúp nông dân lên kế hoạch cho việc chăm sóc và thu hoạch một cách hợp lý, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng gạo.
Lưu ý: Nội dung trên website được tổng hợp từ nhiều nguồn tin khác nhau, mọi thông tin chỉ có tính tham khảo. Nếu có bất kỳ tranh chấp nội dung liên quan tới bản quyền, vui lòng gửi liên hệ: 0949.339.222. Chân thành cảm ơn!
